'Gendergelijkheid moet meer zijn dan windowdressing'

Bij elke aanvraag voor Europese onderzoeksfunding wordt wetenschappers al jaren gevraagd een vinkje zetten bij de vraag: ‘heeft je instelling een Gender Equality Plan?’. Tot nu toe konden TU/e-onderzoekers dit niet bevestigend antwoorden. Zonder consequenties overigens. Maar vanaf 1 januari 2022 kom je niet meer in aanmerking voor financiering zonder het uploaden van dat plan. Kort gezegd: zonder een dergelijk plan geen funding voor je onderzoek.

“Een bold statement van Brussel”, vindt Sandra Hesping, TU/e-adviseur internationaal onderzoek. Zij heeft het Gender Equality Plan mede geschreven. “Brussel is er heel duidelijk in: er moet meer gendergelijkheid komen binnen Europese universiteiten en onderzoeksinstituten. De EU is al twintig jaar bezig met dit onderwerp en toch zijn mensen verbaasd dat ze nu verplicht zijn een Gender Equality Plan te overleggen. Dit geldt voor alle calls binnen het Horizon Europa-programma”, zegt Hesping.

Papieren tijger

Alle initiatieven die de TU/e de afgelopen jaren heeft genomen om genderongelijkheid recht te trekken, zijn samengebracht in het plan. Dat varieert van de active bystander-trainingen die worden gegeven, tot werkgroepen die zich binnen faculteiten bezighouden met diversiteit, tot het voorkeurs aannamebeleid voor vrouwen binnen het Irène Curie Fellowshipprogramma. “En je moet ook laten zien dat je ermee bezig blijft, en je resultaten monitort. Het moet meer zijn dan een plan op papier, dan windowdressing”, zegt Hesping.

De aanleiding is dan misschien een vinkje dat gezet moet worden, maar Hesping ziet ook kansen om impliciete genderbias onder de aandacht te brengen: “We hebben allemaal onbewuste vooroordelen over anderen. Het zou fantastisch zijn als mensen zich daarvan bewust worden. Dat we duidelijk kunnen maken: ‘hee, ik bedoelde het niet zo’. Als je van elkaar begrijpt waarom je dingen doet of zegt, dat het soms cultureel ingegeven is, kun je er begrip voor opbrengen en het samen oplossen.” Ze benadrukt dat we niet ‘het aantal vrouwen moeten fiksen’, maar de instellingen en de mensen die er werken. “Wij moeten zelf opener zijn, meer inclusief, mensen betrekken.”

Belangrijke stap

Karen Veroy is sinds januari 2020 hoogleraar aan de faculteit Mathematics and Computer Science. Ze is aangenomen binnen het Irène Curie-programma. “Ik ben onder de indruk van hoe serieus de TU/e werkt aan gendergelijkheid. En dan doel ik niet alleen op het Gender Equality Plan, maar vooral ook op hoe mijn collega’s met dit onderwerp bezig zijn. Dat ze zich afvragen of een opmerking die ze maken wel goed valt. Ze zijn bereid om te veranderen, om er moeite voor te doen, dat vind ik het belangrijkste. Er is discussie, en ik voel me vrij om me uit te spreken. We kunnen het niet altijd eens zijn, maar we hebben er wel gesprekken over. Dat is een belangrijke stap.”

Tijdens een sollicitatiegesprek kreeg ik de vraag hoe ik mijn gezin met de baan dacht te combineren. Mijn man solliciteerde aan dezelfde universiteit. Denk je dat hem die vraag ook werd gesteld?

Karen Veroy-Grepl, hoogleraar Computational Science

Het onbewust bevoordelen van mannen boven vrouwen heeft Veroy-Grepl aan den lijve ondervonden in haar wetenschappelijke carrière. “Mijn man en ik solliciteerden ooit binnen dezelfde universiteit op verschillende posities. Tijdens mijn sollicitatiegesprek kreeg ik de vraag hoe ik de baan met mijn gezin dacht te combineren. Denk je dat mijn man die vraag ook werd gesteld?”

Ze zegt haar dochters al van jongs af aan te hebben ingeprent dat ze zich niet moeten laten wijsmaken dat ze iets níet kunnen omdat ze meisjes zijn. “Want al op de kleuterschool krijgen ze onbewust een andere boodschap mee. Als een leerkracht een tafel verplaatst wil hebben, wordt geroepen om een paar sterke jongens. Er is apart speelgoed voor jongens en voor meisjes. Ik wil dat mijn dochters zelf kunnen beslissen wat ze willen met hun leven, niet dat iemand hen vertelt wat ze wel of niet kunnen doen vanwege hun geslacht. Hetzelfde geldt voor mijn zoon. Als hij een baan wil die meestal door vrouwen gedaan wordt, is dat prima. Ik zie gelukkig steeds meer mannelijke docenten en verplegers.”

Er waren tijden dat ik de academisch wereld wilde verlaten, omdat ik geen rolmodellen had die carrière en gezin combineerden

Karen Veroy-Grepl, hoogleraar Computational Science

Die rolmodellen zijn belangrijk, is de overtuiging van Veroy-Grepl. “In het begin van mijn carrière waren er tijden dat ik de academische wereld wilde verlaten, puur omdat ik geen vrouwelijke rolmodellen had die hun carrière combineerden met kinderen. En ik wist dat ik een gezin wilde.”

Om die reden is ze heel open over haar gezin - ze heeft samen met haar man drie kinderen. “Het is zó belangrijk voor studenten om rolmodellen te hebben, vrouwen te zien die gezin en werken in de academisch wereld combineren. Als je genoeg goede voorbeelden hebt, wordt het normaal.” Ze vindt het belangrijk om jonge vrouwen als mentor op weg te helpen in de academische wereld en ze te helpen hun doelen te halen. “Ik hoop dat het op een dag volkomen normaal is dat vrouwen in de wetenschap werken.”

Gelijkwaardigheid

Onontbeerlijk voor het combineren van een wetenschappelijke carrière met het runnen van een gezin is gelijkwaardigheid en steun van je partner, zegt Veroy-Grepl. “Mijn man is ook hoogleraar en hij heeft een stap terug gedaan in uren zodat ik deze baan kon doen. Zonder zijn steun had ik dit nooit kunnen doen. Al werkt dit natuurlijk twee kanten op. Ik zou het mooi vinden als mannen dit omgekeerd ook zouden uitspreken.”

Lees hier meer over het Gender Equality Plan aan de TU/e.