Hybride docenten brengen de praktijk naar de collegezaal

Over het aanbod van hybride docenten uit het bedrijfsleven die aan de slag willen aan de TU/e heeft Nadia Hagen niet te klagen. De winst valt vooral te halen in het vinden van faculteiten en docenten die met de docenten uit de industrie aan de slag willen in hun onderwijs. Want de pilot vanuit Brainport, gestart in januari 2020, is nog lang niet bij iedereen bekend, ervaart Hagen, projectleider bij Education and Student Affairs (ESA). “Hybride docenten slaan voor onze studenten een brug naar de toekomst. Ze bieden hen een kijkje in de keuken wat ze uiteindelijk kunnen doen met de ‘droge’ theorie.” 

De winst voor onze eigen docenten is volgens haar een extra paar handen en hersens om je onderwijs te ontwikkelen. “Je kunt hybride docenten op allerlei manier inzetten: bij het begeleiden van Bachelor Eindprojecten, als coach, om een challenge-based vak mee op te zetten. Deze mensen hebben een enorme ervaring en brengen vaak een frisse blik met zich mee.” Hybride docenten hoeven geen onderwijsbevoegdheid te hebben. “Zij zijn niet verantwoordelijk voor een vak, ze ondersteunen vooral. Het kan docenten dus ook wat ruimte geven.”

Dat ervaart ook universitair docent Peter Ruijten-Dodoiu, coördinator van ISBEP, het Bachelor Eindproject binnen innovation Space. Hij heeft al drie semesters Ignacio Vazquez van TMC als hybride docent bij dit vak. “Het scheelt mij enorm veel tijd, die ik nu kan steken in mijn coördinerende rol." Maar ook inhoudelijk is er meerwaarde: “Ik breng de studenten vanuit mijn expertise een vrij abstract verhaal, terwijl Ignacio concrete voorbeelden uit de praktijk kan geven.” Dat herkent Psychology & Technology-student Delano Gaasbeek: “Ignacio geeft een duidelijker perspectief van hoe het in zijn werk gaan in het bedrijfsleven. Hoe je samen van een echt probleem naar een oplossing toewerkt." 

Hagen merkt op dat sommige opleidingsdirecteuren in eerste instantie bang waren dat ze mensen zouden krijgen die geen uitdaging meer vinden in hun eigen werk. “Je krijgt juist mensen die heel gemotiveerd zijn, die het leuk vinden om hun kennis te delen en zo een bijdrage te leveren aan de maatschappij.”

Hybride docenten zijn heel gemotiveerd en willen graag hun kennis delen

ESA-projectleider Nadia Hagen

De early adopters

De docenten die nu al gebruikmaken van hybride docenten, zijn de early adopters. Hoogleraar Kevin Williams van Electrical Engineering is een van hen. Voor het bachelorvak Circuits zette hij dit jaar twaalf hybride docenten in, afkomstig van ASML, Philips Healthcare en TMC. “Het is bij dit soort grote vakken (tussen de 150 en 180 studenten, red.) belangrijk om goed de verbinding met de studenten te maken. Een groot college geven kan om inzichten te delen, maar dat is zo onpersoonlijk. In kleine groepjes kun je pas echt goed contact krijgen met elkaar. Daarnaast lijken de methodes die je studenten leert tijdens colleges soms wat ver van de praktijk af te staan. Hoe zet je dat nou in?” En precies daar kunnen de hybride docenten, of industry mentors zoals Williams ze noemt, een waardevolle rol spelen.

Samen met de mentoren werd gezocht naar de juiste rol voor hen binnen het vak. “Ze moesten niet helpen met huiswerk, daar hebben we goede student-assistenten voor. Nee, ze moesten ervoor zorgen dat de verbeelding van onze studenten getriggerd werd, dat ze de theorie in de context van de praktijk leerden zien. Dankzij de kleine groepen is er veel interactie mogelijk en is er ruimte om te praten over real world electronics.”

Ellaheh Barzegar, design engineer bij ASML, was een van de hybride docenten bij het vak Circuits. Vier uur per week begeleidde ze twee groepen studenten. “Het vak Circuits is echt fundamentele electrical engineering”, zegt Barzegar. “Mijn rol was om een dialoog aan te gaan met studenten en hen te laten zien hoe we dingen toepassen bij ASML. Ik vind het heerlijk om op deze manier in contact te komen met de jongere generatie.”

Barzegar volgde zelf de postmaster Mathematics for Industry en deed haar promotie-onderzoek aan de TU/e. “Ik wil hiermee ook iets teruggeven aan de universiteit. Toen ik zelf studeerde in Iran, voelde ik sterk de behoefte om te weten waaróm ik iets moest leren. Wat ik daarmee zou kunnen in mijn toekomst. Precies die rol kan ik nu spelen als hybride docent.”

Helaas kwam COVID om de hoek kijken, waardoor ook de lessen van hybride docenten online verder moesten. Voor onze docenten al een hele kluif, laat staan voor hybride docenten. “De default bij onze studenten bij online lessen is camera uit en microfoon op mute. Het is zó moeilijk om interactie aan te gaan met een zwarte muur van namen”, weet Susan Hommerson. Ze is beleidsmedewerker medical/device onderzoek bij General Affairs en coördinator van het derdejaars vak Quality of Life bij Biomedical Engineering. Dit is een challenge-based vak waarin studenten in groepjes een oplossing moeten bedenken voor de verbetering van de kwaliteit van leven in ziekenhuizen. Daarbij horen gastcolleges van hoogleraar en cardioloog Lukas Dekker en klinisch fysicus Carola van Pul, gevolgd door de ideation-fase waarin studenten naar een prototype toe werken.

Creatief proces stimuleren

“Online brainstormen en zo samen tot een goed idee komen, is niet voor iedere student even gemakkelijk”, zegt Hommerson. “Ik zocht daarom naar een manier om het creatieve proces te stimuleren, wilde tools aanbieden, handvaten om samen te werken binnen een groep aan een probleem.” Via innovation Space hoorde ze dat hybride docent Ignacio Vazquez workshops geeft over ideation. En hij wilde ook voor dit vak wel een workshop geven. Zijn focus lag daarbij op het overbruggen van het communicatie-gat tussen de medische wereld en engineers. “Ze hebben geen gezamenlijke taal, omdat ze uit verschillende disciplines komen”, zegt Vazquez (zie ook kader hieronder voor zijn verhaal). “Ik heb hen tools aangereikt waarmee ze kunnen visualiseren waaraan ze werken, los van hun discipline, en zo beter kunnen communiceren.”

Hommerson is enthousiast over de inbreng van Vazquez: “Zijn workshop was heel toegespitst, hij gaf veel tips en tricks. Het gaf studenten een inkijkje in de praktijk. Het leerde ze dat ze niet alleen vanuit zichzelf moeten redeneren, maar ook vanuit de omgeving waarin je straks gaat werken. Je moet ontwerpen voor de eindgebruiker, of dat nou een arts of patiënt is. Die mindset hoop ik erin te brengen bij studenten. Je moet niet alleen je examenstof tot je nemen, maar ook nadenken over de maatschappelijke functie die je als universiteit en ingenieur hebt.”

Waarom bedrijven hun werknemers graag ‘uitlenen’

Je personeel een paar uren in de maand voor een langere periode ‘uitlenen’ aan een onderwijsinstelling. Wat halen bedrijven hieruit? Nadia Hagen van ESA hoort van bedrijven terug dat hun medewerkers die dit doen, gemotiveerder zijn. Maik van der Linden, HR Talent Acquisition Program Manager bij ASML, herkent dit. “Een dag actief zijn als hybride docent geeft diversiteit in de werkweek en het zorgt voor het opfrissen van je kennis.”

Dit is overigens niet de belangrijkste reden voor ASML om de pilot rond hybride docenten te omarmen. “We willen iets terugdoen voor de maatschappij; we willen scholieren in het voortgezet onderwijs enthousiasmeren voor techniek én we willen dat onze medewerkers zich ontwikkelen. Het kunnen overdragen van kennis wordt steeds belangrijker voor ons personeel. En precies die vaardigheden trainen ze in het onderwijs.”

Onze medewerkers trainen hun social skills als ze voor de klas staan

Maik van der Linden, HR Talent Acquisition Program Manager bij ASML

Ook bij high tech consultancy bedrijf TMC zijn ze overtuigd van de toegevoegde waarde van hybride docenten. Voor de onderwijsinstellingen, voor de bedrijven én voor de werknemers zelf, zegt Lotte Geertsen, directeur van TMC Entrepreneurial Lab. “We weten allemaal dat we in de Brainportregio het technisch talent, de jongens en meiden van morgen, heel hard nodig hebben. Er zijn tekorten op allerlei vlakken om ze op te leiden en uit te rusten met alles wat ze nodig hebben om straks de arbeidsmarkt op te gaan.”

Een belangrijk onderdeel van die uitrusting is het hebben van recente kennis vanuit de industrie, en voilà: enter de hybride docenten. “De drijfveer van onze mensen is dat ze kennis willen overbrengen, en tegelijkertijd ontwikkelen zij zich op persoonlijk, sociaal, pedagogisch en didactisch vlak. Het brengt hen en ons dus ook veel goeds”, zegt Geertsen, die veel tijd steekt in deze pilot, onder andere door de juiste mensen te matchen met een onderwijsinstelling.

“Die verkenning kost vaak veel tijd en afstemming, niks gaat vanzelf. Het onderwijs en de industrie zijn twee verschillende ecosystemen; werkdagen zien er anders uit, jaren zijn anders ingedeeld. Dat vraagt aanpassingen in ritme en houding.” Ze vergelijkt het proces met samen leren dansen. “Daarbij stap je een paar keer op elkaars tenen, ontdek je wat niet werkt, en ga je weer door. Maar uiteindelijk dans je samen.”

In 2020 hebben ASML-medewerkers samen bijna 3.300 uren als hybride docent gewerkt. Maar liefst vierhonderd medewerkers hebben interesse om hybride docent te worden, van wie er momenteel zo’n twintig actief zijn. “Dat zegt niet alles”, nuanceert Van der Linden, “er zijn erbij die in een blok of semester werken, en daarna stopt het. Als dat blok weer begint, gaan ze weer aan de slag.” Dat gebeurde ook bij Ellaheh Barzegar. In september start het vak Circuits bij Electrical Engineering weer en waarschijnlijk gaat ze dan weer groepen studenten begeleiden. “Ik hoop dat ik dat dan in real life kan doen in plaats van online.”

Pool hybride docenten

Projectleider Nadia Hagen van ESA kijkt naar mogelijkheden om meer hybride docenten te kunnen werven én inzetten aan de TU/e. Een pool van docenten waaruit ‘geplukt’ kan worden, zou ideaal zijn. Daarbij wordt ook gekeken naar alumni, want in die gemeenschap ligt een schat aan kennis uit het bedrijfsleven, daar zitten vast kandidaten bij voor hybride docenten. “Zo kunnen we hen ook blijven betrekken bij de universiteit."