‘Ruimte geven aan de eigenheid van onze mensen’

Als er één ding is dat rector Silvia Lenaerts niet wil, is het de carrières van onze wetenschappers afmeten aan strikt voorgeschreven regels. Ze wil niet dat ze nog langer onderzoekpublicaties moeten tellen, vakjes afvinken en key performance indicators aftikken. “Mensen moeten ruimte krijgen om te groeien”, stelt ze.

Het nieuwe waarderingssysteem voor wetenschappers Erkennen en Waarderen biedt ruimte voor andere carrièrepaden binnen de universitaire wereld. Er mag focus gelegd worden op onderzoek, onderwijs, impact en leiderschap. En wisselen tussen die vier is ook mogelijk.

Kaders voor jonge wetenschappers

Lenaerts wil vooral een duidelijk kader geven aan jonge wetenschappers. “Wat wordt er van je verwacht als je begint? Voor een universitair docent-2 (UD2) betekent dit dat ze hun werk verdelen in de volgende balans: 40 procent van je tijd gaat naar onderzoek, 40 procent naar onderwijs, en de resterende 20 procent is voor professionele en persoonlijke ontwikkeling. Dit is een indicatie”, benadrukt Lenaerts, “we gaan dat niet langs de meetlat leggen.”

We gaan geen punten en uren tellen, maar gaan het gesprek aan over hoe je je werk wilt invullen.

Rector Silvia Lenaerts

Ze vervolgt: “Wanneer je start als UD2 houd je je vooral bezig met onderwijs en onderzoek. In je beginjaren als wetenschapper heb je echt tijd nodig om je eigen onderzoek te ontwikkelen en je eigen stem te ontdekken. Ook op onderwijsvlak heb je vaak nog het nodige te leren. Hoe zet je een vak op, hoe evalueer je het? Welke onderwijsvormen passen daarbij en liggen je? Met die brede basis krijg je de kans om dat te ontdekken.”

Die kaders lijken streng, maar Lenaerts zegt dat ze vooral bedoeld zijn om jonge wetenschappers te beschermen. “Zo weten ze wat er van ze verwacht wordt. Daarnaast geven we ze ook de autonomie en vrijheid voor hun persoonlijke ontwikkeling.”

Veel aandacht voor jaargesprekken

Goede jaargesprekken zijn een belangrijk instrument om de kaders in te vullen. Julma Braat, beleidsadviseur Erkennen en Waarderen bij Human Resources Management (HRM), verduidelijkt: “Met je leidinggevende of groepsleider bespreek je welke ontwikkeling je op korte en lange termijn wilt doormaken en hoe je je takenpakket daarop instelt.” Bijstellen is altijd mogelijk, benadrukt Braat. “Als er een kans voorbijkomt die je niet hebt voorzien, wil je de flexibiliteit houden om die kans te grijpen.”

Focus kan verschuiven

“Hoe gaat het met je, waar loop je tegenaan, wat kun je wijzigen? Loop je vast met onderzoek en wil je toch meer focus op onderwijs leggen? Dat moet ook kunnen”, vult Lenaerts aan. “Er zijn fases in het leven waarin het een je beter past en beter lukt dan het ander. We bieden mobiliteit en flexibiliteit om daarin mee te kunnen gaan.”

We nemen echt de tijd om dit samen te ontwikkelen.

HR-beleidsadviseur Julma Braat

Lenaerts zegt dat een ander soort jaargesprekken iets vraagt van leidinggevenden binnen de faculteiten. “Human Resources Management geeft hiervoor ondersteuning aan de faculteiten. Wat heeft een decaan of leidinggevende nodig om deze gesprekken goed te kunnen doen? Welke handvaten kunnen we ze geven?”

Lerende organisatie

“Ik vind het prettig dat we hierover zo’n goede gesprekken hebben met de decanen”, zegt Lenaerts. “Ik zie dat sommige faculteiten er al mee aan de slag gaan, en al mooie resultaten laten zien. Dat vind ik positief, want we zijn een lerende organisatie.”

“We nemen samen echt de tijd om zaken uit te spreken en dit samen te ontwikkelen”, bevestigt Braat. “Zo krijgen we een goed beeld van wat de faculteiten belangrijk vinden.”

De volgende stap

Even terug naar de kaders voor jonge wetenschappers. Die veranderen aanzienlijk in de doorstroom richting UD1 en hogere posities (zie het plaatje hieronder).

De voorgestelde verdeling (de kaders worden nog besproken binnen de universiteit) biedt meer vrijheid om je werk in te delen, zegt Lenaerts: “Je besteedt een dag aan onderwijs, en een aan onderzoek. Daarnaast vinden we het belangrijk dat onze wetenschappers zich ook bezighouden met de impact van hun onderzoek of onderwijs op de maatschappij. En dat ze werken aan hun persoonlijke ontwikkeling. Hoe geef je leiding aan jezelf en binnen je team? Hoe zorg je ervoor dat anderen kunnen floreren?”

We verwachten niet dat iedereen alles doet. Je mag focussen op wat het beste bij jou past, binnen het kader van je team.

Rector Silvia Lenaerts

Genoeg stof tot nadenken - én het gesprek samen aan te gaan, zegt Lenaerts. “Niet iedereen hoeft alles te doen. We verwachten dat mensen focussen op wat het beste bij hen past. Natuurlijk rekening houdend met het team waarin ze werken, en de academische waarden van de universiteit. Dat betekent oog hebben voor elkaar, voor elkaar zorgen, samenwerken en ruimte geven aan elkaar en elkaars ideeën.”

Biografische schets

Er lonken volop kansen binnen Erkennen en Waarderen voor wetenschappers. Maar er is ook werk aan de winkel: het maken van een biografische schets (de zogenoemde bio sketch). “We willen dat onze mensen zélf schrijven wat ze belangrijk vinden en wat ze bereikt hebben binnen onderwijs, onderzoek en valorisatie”, zegt Lenaerts.

“De bio sketch is onze vorm van een narratief cv dat gebaseerd is op bewijs (het evidence based cv, red.)”, vult Braat aan. “Hierin kunnen ze hun ambitie en talenten laten zien en de richting waar ze naartoe willen. Ze kunnen uitleggen waarom ze bepaalde keuzes hebben gemaakt in hun carrièrepad. We vragen wetenschappers om te vertellen wat ze hebben bereikt op alle vier de aandachtsgebieden (onderwijs, onderzoek, impact, en leiderschap en team, red.). En wat hun toekomstvisie op die vlakken is.”

We vragen wetenschappers belangrijke realisaties te noemen in plaats van een lange lijst publicaties.

Rector Silvia Lenaerts

Een uitputtende lijst met publicaties aanleveren, is niet meer de gevraagde bewijslast, legt Lenaerts uit. “We vragen ze bijvoorbeeld om vijf belangrijke realisaties te noemen. Dat kan de eerste publicatie zijn in een nieuw domein, een speciale samenwerking, iets waar ze heel trots op zijn, waar ze op door willen bouwen. Maar het mag ook een patent zijn dat je hebt aangevraagd. De persoonlijke uitleg is belangrijk en maakt het eerlijker dan de hiërarchie van waar je staat in de lijst van auteurs bij een publicatie.”

Input is welkom

Lenaerts realiseert zich dat op deze manier wetenschappers beoordelen ook iets vraagt van de beoordelingscommissies. “Die moeten er ook klaar voor zijn en die moeten we trainen om breder en anders te kijken, wat binnen Erkennen en Waarderen wordt gevraagd. Nu is de tijd om erover na te denken. Het leeft en de discussies broeden in fijne discussies met de decanen van onze faculteiten. Alle input uit onze gemeenschap is daarbij welkom”, besluit ze.